Demontage en remontage Zuiderstrandtheater

Circulaire ontmanteling

In 2021 besloot de gemeente Den Haag het Zuiderstrandtheater een tweede leven te geven. In plaats van het gebouw te slopen, werd gekozen voor hergebruik, waarbij het gehele theater naar een nieuwe bestemming zou worden verplaatst. Dit unieke proces werd uitgevoerd door Lagemaat in samenwerking met cepezedprojects.

De plannen van de gemeente Den Haag kwamen precies op het juiste moment voor Oss. Het Osse theater De Lievekamp was al bezig met nieuwbouwplannen en had ambitieuze circulaire doelstellingen. In tegenstelling tot veel andere projecten, waarbij materialen simpelweg worden gerecycled, wordt het Zuiderstrandtheater in zijn geheel hergebruikt en als onderdeel van de nieuwbouw voor theater De Lievekamp in Oss geïntegreerd. Dit is een vorm van circulair bouwen die verder gaat dan alleen het recyclen van materialen; het volledige gebouw krijgt een tweede leven in een nieuwe context. De wederopbouw van het theater in Oss staat gepland voor 2025.

Voorbereiding

Het proces van het verplaatsen van het Zuiderstrandtheater begint met het ‘legoliseren’. Dit houdt in dat het theater in een 3D-model wordt gezet, waarbij het virtueel wordt opgedeeld in duizenden kleine onderdelen, net zoals legosteentjes. Dit model wordt gebruikt om het hele gebouw in zijn afzonderlijke componenten te begrijpen, zodat de demontage zorgvuldig kan worden uitgevoerd.

Dit is geen eenvoudig proces. Het vereist diepgaand onderzoek naar elk element, waarbij niet alleen tekeningen en documentatie worden geraadpleegd, maar ook fysiek onderzoek kan worden gedaan, zoals het interviewen van mensen die betrokken waren bij de bouw of zelfs het maken van röntgenopnamen. Dit alles gebeurt om te bepalen hoeveel onderdelen er zijn, in welke vormen ze voorkomen, en wat de constructieve eigenschappen van elk onderdeel zijn.

Alle materialen worden geanalyseerd om te bepalen hoe ze het beste hergebruikt kunnen worden. Hierbij wordt een onderscheid gemaakt tussen de inboedel en de hoofddraagconstructies, afhankelijk van hun functie en materiaalsoort. De optimale variant is om zoveel mogelijk materialen, inclusief installatiecomponenten en meubels, één-op-één te hergebruiken in het nieuwe theater in Oss.

Startevenement

Het officiële overdrachtsmoment werd door de gemeente Den Haag, gemeente Oss, Theater De Lievekamp, Lagemaat, cepezedprojects en cepezed aangegrepen om een vakinhoudelijk event over circulair bouwen te organiseren. Hoe gaat zo’n verplaatsing in zijn werk? Waarom is hiervoor gekozen? Wat betekent dit in bredere (circulaire) zin? Onder leiding van cabaretier Sjaak Bral, die er tientallen voorstellingen speelde, werd tijdens het startevenement stilgestaan bij dit bijzonder circulaire bouwproject.

Demontage

De demontage van het Zuiderstrandtheater begon in januari 2023 en werd efficiënt uitgevoerd. Het demontageproces is een geleidelijke, omgekeerde bouwmethode: van fijn naar grof. Eerst worden de interne materialen gedemonteerd en opgeslagen, en daarna volgen de grotere elementen zoals de gevels en de hoofddraagconstructies. Het gebruik van bestaande betonelementen en andere materialen heeft een aanzienlijke impact op de CO2-besparing, omdat het proces geen nieuwe productie vereist. Dit draagt bij aan een duurzamer bouwproces.

Het theater beschikte over een ‘Speelhuis’ van 5.236 m2 met 1.000 zitplaatsen. De toneelvloer had een breedte van 30 meter en een diepte van 18 meter, en was uitgerust met een achtertoneel van 5,5 x 35 meter. Boven het toneel bevond zich, op een hoogte van 20 meter, een rollenzolder. De vloer van de orkestbak was beweegbaar. Daarnaast was er in het gebouw nog 5.232 m2 aan kantoorruimte beschikbaar.

Remontage

Hoewel het Zuiderstrandtheater nog niet volledig in Oss is heropgebouwd, zal het gebouw een belangrijke rol spelen in de herstructurering van het culturele landschap van de stad. Het hergebruik van de theaterzaal, die zich heeft bewezen qua sfeer en technische mogelijkheden, wordt een waardevolle toevoeging aan de plannen voor de uitbreiding van theater De Lievekamp. Het nieuwe theater zal niet alleen een belangrijke culturele aanwinst zijn voor Oss, maar ook een voorbeeld van hoe circulair bouwen kan bijdragen aan een duurzamere toekomst.